W Indiach występuje ogromna różnorodność gatunków zwierząt. Oprócz legendarnej już pantery śnieżnej (irbis), do najatrakcyjniejszych przedstawicieli rzeszy zwierząt należy panda mała. W naturalnych warunkach można spotkać ważącego blisko tonę jaka, wielbłąda dwugarbnego żyjącego wysoko wśród piasków, owcę stepową, zwaną urialem, tybetańską antylopę, nahur górski, kianga (tybetański dziki osioł), koziorożca himalajskiego oraz tara. Do innych mieszkańców najwyższych gór świata należą niedźwiedzie: himalajski i brunatny (najczęściej spotykany w Kaszmirze), świstaki i jelenie piżmowce. W Indiach możemy spotkać także lwy, tygrysy, makaki i krowy. W deltach rzek znalazły dom ptaki wodne, kaczki, dzikie gęsi, krokodyle (Gawialowate), ryby i kraby palmowe, a w niektórych miejscach nawet delfiny. W Indiach żyje około 240 gatunków gadów, z tego aż 50 jadowitych. Najczęściej spotykane to kobra indyjska, krajta, żmija łańcuszkowa (żmija russela).
Opis zwierząt
Makak królewski - gatunek ssaka z rodziny koczkodanowatych (Cercopithecidae). Żyje od Afganistanu po Indie i Chiny. Nie jest gatunkiem zagrożonym. Długość ciała 45–64 cm, ogon 19–32 cm, masa ciała samców mieści się w przedziale 6–12 kg. Dymorfizm płciowy przejawia się w rozmiarach ciała, samice są znacznie mniejsze, masa ciała średnio 5,5 kg. Makaki królewskie są zwierzętami socjalnymi, ale nie wykazują terytorializmu, ich stada mogą liczyć do dwustu osobników, jednak na ogół są mniejsze. Stadu przewodzą samice. Makaki królewskie są małpami bardzo głośnymi. Potrafią pływać i lubią przebywać w wodzie. Gatunek ten jest chętnie hodowany w ogrodach zoologicznych. W niewoli żyje około 25 lat, na wolności zwykle nie więcej niż 15. W niektórych regionach Indii makaki królewskie są czczone i chronione, natomiast w innych traktowane są jako szkodniki w sadach i ogrodach.
Pantera śnieżna (irbis) - gatunek drapieżnego ssaka z rodziny kotowatych (Felidae), występujący na terenach Azji Środkowej. Żyje w Himalajach i na Wyżynie Tybetańskiej oraz środkowej Azji. Zamieszkuje stepy, lasy i góry do 6 000 m n.p.m. w lecie i ok. 600 m n.p.m. w zimie. Zwykle przebywa nad granicą lasu. Ma krępe, dość krótkie łapy i długi, gruby ogon. Głowa i tułów mierzą 100-130 cm, ogon 80-100 cm. Irbis waży 25-75 kg. Na białokremowej lub szarawej na grzbiecie i białej na brzuchu sierści widnieją czarne lub ciemnobrunatne rozetki i plamy. Długie i gęste futro doskonale kamufluje zwierzę. Na wolności żyje tylko 4 500-7 000 irbisów, w ogrodach zoologicznych 200. Główne zagrożenia stanowi rozproszenie populacji.
Panda mała - gatunek drapieżnego ssaka z rodziny pandkowatych (Ailuridae). Dawniej była zaliczana do szopowatych. Wraz z pandą wielką tworzyła niegdyś podrodzinę Ailurinae w rodzinie niedźwiedziowatych (Ursidae). Występuje w południowych Chinach, w Indiach, Nepalu i Mjanmie. Prowadzi nocny tryb życia i jest zwierzęciem wszystkożernym, jednakże pokarm roślinny jest podstawą jej wyżywienia.
Jak - gatunek dużego ssaka z rodziny wołowatych (Bovidae), rzędu parzystokopytnych. Występuje w Tybecie, Indiach i Chinach, gdzie żyje zarówno w stanie dzikim, jak i udomowionym. Udomowione jaki są zwierzętami jucznymi, poza tym dają mleko i wełnę. Jaki zwyczajne są przeżuwaczami, żyją samotnie lub w niewielkich stadach, w stanie dzikim na wysokościach do 6 tys. m n.p.m. Stada zazwyczaj składają się z samic z młodymi. Samce dołączają do nich w okresie rui. Stare samce żyją zaś oddzielnie. Historycznie gatunek ten występował naturalnie na Wyżynie Tybetańskiej, w północnych Indiach oraz w Nepalu. Od XIII do XVIII wieku prawdopodobnie obecny również w Kazachstanie, Mongolii i południowej Rosji, współcześnie dziki jak występuje w rozproszonych grupach na Wyżynie Tybetańskiej i w indyjskiej krainie Ladakh.
Wielbłąd dwugarbny - duży ssak parzystokopytny, gatunek wielbłąda występujący zarówno w stanie dzikim na stepach centralnej Azji (Mongolia i Chiny), jak również jako zwierzę hodowlane. Sądzi się, że baktriany zostały udomowione około 2500 r. p.n.e., prawdopodobnie w rejonie północnego Iranu lub południowo-wschodniego Turkmenistanu, co było niezależne od procesu udomowienia wielbłądów jednogarbnych. Baktrian różni się od wielbłąda jednogarbnego nieco tęższą budową, mniejszymi rozmiarami (w tym - krótszymi nogami) i znacznie obfitszym owłosieniem.
Owca stepowa - gatunek z rzędu parzystokopytnych, z rodziny wołowatych, jeden z gatunków owiec domowych.
Antylopa tybetańska (cziru tybetańskie) - koziorożec z rodziny wołowatych, jedyny przedstawiciel rodzaju cziru. Cziru tybetańskie jest endemitem Wyżyny Tybetańskiej. Występuje na wysokościach 3700-6000 m n.p.m. Dawniej zasięg jego występowania rozciągał się po Nepal.
Nahur górski - azjatycki gatunek ssaka z rodziny wołowatych (Bovidae), spokrewniony z kozami i owcami. Nachur górski prowadzi dzienny tryb życia. Z wyjątkiem pory godowej żyje w stadach, które tworzą osobno samice z młodymi i osobno samce. Żywi się głównie trawą i ziołami.
Tybetański dziki osioł - osły te tylko czasem gromadzą się w mieszanym towarzystwie. Na ogół żyją w stadach od kilkudziesięciu do stu osobników, złożonych wyłącznie z samców lub matek z dziećmi. Spotykają się tylko w okresie godowym. Starsze osobniki żyja w samotności, broniąc terytorium samic na obszarze od 0.5 do 5 kilometrów kwadratowych. Są szczególnie agresywne w okresie godowym, od sierpnia do września, kiedy żadnemu innemu gatunkowi nie pozwalaja zbliżyć się do stada. Jeśli jakiś agresor zbytnio zbliży się do stada, wówczas mocno kopią i gryzą. Przed atakiem kładą uszy i głośno ryczą.
Koziorożec himalajski - ssak z rodziny wołowatych. Występuje w północnej i środkowej Azji.
Tar - ssak z rodziny wołowatych, jedyny gatunek rodzaju Hemitragus (tar). Sierść brązowa, na szyi i kłębie długa srebrzystobiała grzywa. Rogi u obu płci masywne, spłaszczone i łukowato wygięte ku tyłowi. Samiec okryty gęstym runem, samice mają krótszą sierść.
Niedźwiedź himalajski - gatunek drapieżnego ssaka z rodziny niedźwiedziowatych, blisko spokrewniony z baribalem. Uzębienie - niedźwiedź himalajski posiada najsłabsze zęby ze wszystkich gatunków niedźwiedzi, skutkiem tego jest specyficzna dieta tego gatunku. Niedźwiedź himalajski ze względu na słabe uzębienie większość roku żywi się pokarmem roślinnym (owoce, pędy, korzonki), wyjątkiem jest jesień, wtedy w diecie niedźwiedzia himalajskiego przeważa pokarm mięsny. Jest to wynikiem tego, iż w okresie tym niedźwiedzie himalajskie, podobnie jak inne gatunki niedźwiedzi, magazynuje tłuszcz mający za zadanie pomoc w przetrwaniu zimy. Żyje w lasach na terenach górzystych na wysokościach do 4 700 m n.p.m. od zachodniej (Afganistan) do wschodniej (wschodnia Chińska Republika Ludowa) oraz w południowo-wschodniej Azji.
Niedźwiedź brunatny - gatunek drapieżnego ssaka z rodziny niedźwiedziowatych. Zamieszkuje Azję, Europę Północną i Amerykę Północną. Sierść niedźwiedzia brunatnego ma barwę ciemnobrązową, choć u niektórych podgatunków może być jaśniejsza. Długość życia wynosi do 30-40 lat w stanie dzikim, do 50 lat w niewoli. Jest wszystkożerny; żywi się nasionami, grzybami, dżdżownicami, ślimakami, jajami ptaków, miodem, poluje także na zwierzynę leśną, łowi też ryby. Środowisko życia stanowią puszcze, tajga oraz zalesione rejony górzyste.
Świstak - rodzaj gryzoni z rodziny wiewiórkowatych. Rodzaj Marmota powstał w Ameryce Północnej. Przypuszcza się, że gatunkiem najbardziej podobnym do formy wyjściowej jest Marmota olympus. Polskie nazwy zwyczajowe większości gatunków nawiązują do dźwięków, jakie zwierzęta te wydają nawołując się lub w chwili zagrożenia (świstak, świszcz). Przedstawiciele rodzaju Marmota zamieszkują Amerykę Północną, Europę i Azję.
Jeleń piżmowiec (Piżmowiec syberyjski) - bezrogi gatunek ssaka kopytnego z rodziny piżmowcowatych (Moschidae), żyjący w górskich lasach Azji. Jest pozbawiony poroża, ale za to posiada duże, podobne do zajęczych słuchów uszy oraz upodabniające go nieco do psa zęby, które u osobników męskich wyglądają jak kły. Zwierzę to jest bezmyślnie i bezlitośnie tępione ze względu na drogocenne piżmo, wykorzystywane w przemyśle perfumeryjnym.
Lew - ssak z rodziny kotowatych. Park narodowy w Gir Forest w stanie Gudźarat, w północno-zachodnich Indiach jest ostatnim naturalnym siedliskiem dla ponad 500 lwów azjatyckich, które oddzieliły się od lwów afrykańskich ok. 100 tysięcy lat temu. Lwy azjatyckie, w czasach historycznych egzystowały w Grecji, Kaukazie, Persji i od Macedonii, aż do Indii. Lwy przetrwały do czasów współczesnych tylko w parku narodowym Gir Forest w zachodnich Indiach. W 1907 roku liczebność podgatunku spadła do zaledwie 13 osobników. Objęta ścisłą ochroną populacja lwów zaczęła się stopniowo odradzać – w kwietniu 2015 roku liczyła już 523 osobniki, w tym 109 samców, 201 samic i 213 młodych, podczas gdy w 2010 było to jedynie 411 osobników. Rząd Indii planuje przenieść część populacji do zlokalizowanego w innym stanie rezerwatu Palpur-Kuno Wildlife Sanctuary, by zabezpieczyć gatunek przed wymarciem na skutek zarazy lub katastrofy naturalnej.
Tygrys - gatunek dużego, drapieżnego ssaka łożyskowego z rodziny kotowatych (Felidae), największy z żyjących współcześnie czterech wielkich, ryczących kotów z rodzaju Panthera, jeden z największych drapieżników lądowych – wielkością ustępuje jedynie niektórym niedźwiedziom. Dobrze skacze, bardzo dobrze pływa, poluje zwykle samotnie. Dawniej liczny w całej Azji, zawsze budzący grozę, stał się obiektem polowań dla sportu, pieniędzy lub w odwecie – z powodu zagrożenia, jakie stanowi dla ludzi i zwierząt hodowlanych. Zajmuje różnorodne siedliska – od wiecznie zielonych tropikalnych lasów deszczowych, przez namorzyny i południowe zbocza Himalajów po zaśnieżoną tajgę syberyjską. Preferuje tereny z dostępem do wody, gęsto porośnięte wysoką roślinnością, zasobne w duże ssaki kopytne.
Jednym z najbardziej znanych miejsc ochrony tygrysów była założona w 1994 Świątynia Tygrysów Wat Pa Luangta Bua Yanasampanno Forest Monastery – buddyjski klasztor położony w Prowincji Kanchanaburi (zachodnia Tajlandia), ok. 300 km od Bangkoku. Mnisi z klasztoru opiekowali się tygrysimi sierotami przyniesionymi przez okolicznych wieśniaków. Pierwsze tygrysię trafiło do świątyni w 1999 roku. Tygrysy wychowane wśród ludzi są na wpół oswojone i akceptują mnichów jako członków swojej społeczności, choć podejrzewano także, iż zwierzęta były odurzane. Od czasu rozpoczęcia działalności Świątyni, zanotowano kilka ataków wielkiego kota na człowieka. Obecnie w klasztorze żyje ok. 120 tygrysów i wiele innych zwierząt, takich jak pawie, bydło domowe czy jelenie. Świątynia była otwarta dla turystów. Przed zamknięciem budowany był tam teren, na którym młode tygrysy mogłyby rosnąć przy minimalnym kontakcie z ludźmi. Dzięki temu tygrysy z nowego pokolenia można będzie w przyszłości przywrócić naturze. Hodowla ta jednak była nielegalna, a na skutek doniesień o znęcaniu się nad zwierzętami i nielegalnym nimi handlu, tajlandzkie organy ochrony przyrody w 2016 roku rozpoczęły przenoszenie tygrysów do uprawnionych ośrodków, przy okazji odkrywając kilkadziesiąt zwłok tygrysów.
Gawialowate - rodzina krokodyli reprezentowana obecnie przez jeden gatunek, gawiala gangesowego (Gavialus gangeticus), choć czasami zalicza się też krokodyla gawialowego, mającego cechy i krokodyli właściwych, i gawiali. Do Gavialidae należy także m.in. wymarły Rhamphosuchus, jeden z największych krokodyli w historii. Gawiale mierzą od 4 do 7 metrów. Żyją na terenie Indii i pobliskich krajów w rzekach: Ganges, Indus i Brahmaputra. Charakteryzują się wąskim pyskiem i długimi ostrymi zębami. Ze względu na delikatną budowę swego pyska polują tylko na ryby i drobne zwierzęta, lecz żywią się też padliną. Gawial jest czczony jako zwierzę święte. Oprócz gawiala, na terenie Indii, z rzędu krokodyli żyją też: krokodyl błotny i krokodyl różańcowy, który czasami dopływa do brzegów Indii aż z Australii.
Krokodyl błotny - gatunek gada z rodziny krokodylowatych (krokodyle właściwe). Występuje w Indiach od Indusu do Brahmaputry: Iran, Pakistan, Indie, Nepal, Bangladesz i Sri Lanka. Podobny do krokodyla nilowego. Jednakże tarcze grzbietowe ma ułożone nieregularnie, głowę krótszą i szerszą, która przypomina głowę aligatora (1,5 raza dłuższa od szerokości). Jednak wielki i widoczny czwarty ząb wskazuje, że jest krokodylem. Głowa stosunkowo płaska z wysoko umieszczonymi oczami, otworami usznymi i nozdrzami, dzięki czemu może zanurzyć całe ciało pod wodę pozostawiając narządy zmysłów na powierzchni. Oko ma ochronną trzecią powiekę, której używa podczas nurkowania. Tylne odnóża z błonami pływnymi nie służą do pływania, a rolę tę pełni ogon. Grzbiet zielonooliwkowy w różnych odcieniach.
Krokodyl różańcowy - gatunek gada z rodziny krokodyli właściwych (krokodylowatych). Poza wschodnim wybrzeżem Indii krokodyl różańcowy jest bardzo rzadko spotykany na subkontynencie Indyjskim. Jest największym współcześnie żyjącym gadem, a także największym drapieżnikiem na lądzie i rzekach całego świata. Samce krokodyli różańcowych mogą osiągać 6,3 m długości i ważyć 1360 kg. Typowe rozmiary posiadane przez dorosłe samce mieszczą się w przedziale 4,3-5,2 m długości i 400-1000 kg wagi, ale zdarzają się również okazy o większych rozmiarach. Samice są o wiele mniejsze i zazwyczaj nie przekraczają 3 m długości. Krokodyle te mogą żyć w słonej wodzie, lecz najczęściej można je spotkać w lasach namorzynowych, estuariach, deltach rzek, lagunach i dolnych odcinkach rzek. Posiadają największy zasięg siedliskowy spośród wszystkich żyjących krokodyli, rozciągający się od wschodniego wybrzeża Indii, przez większą część Azji Południowo-Wschodniej do północnej Australii. Krokodyl różańcowy jest groźnym hipermięsożercą, ostatecznym konsumentem, polującym z zasadzki. Jest w stanie zaatakować niemal każde zwierzę wkraczające na jego terytorium, wliczając ryby, skorupiaki, gady, ptaki, ssaki oraz inne drapieżniki takie jak rekiny i ludzie. Z powodu swych rozmiarów i rozmieszczenia, krokodyle różańcowe są najgroźniejszymi krokodylowatymi dla ludzi.
Sum indyjski - w warunkach naturalnych gatunek zamieszkuje bagna, rowy, stawy, mokradła oraz wolno płynące cieki, zazwyczaj ubogie w tlen, na terenie Tajlandii, Indonezji, Kambodży, Iranu, Pakistanu, Indii, Nepalu, Sri Lanki, Bangladeszu, Laosu i Wietnamu. Ryba charakteryzuje się wydłużonym ciałem, szeroką płetwą odbytową (to ona stanowi jej napęd), która nie łączy się z zaokrągloną płetwą ogonową. Pozostałe płetwy są krótkie (6-7 promieni). Ryba ta jest umiarkowanie agresywna i terytorialna.
Krab palmowy - gatunek stawonoga z rodziny Coenobitidae w nadrodzinie pustelników. Znany jest ze swojej umiejętności rozłupywania kokosów za pomocą mocnych szczypiec, aby dostać się do jadalnego wnętrza. Jest największym lądowym stawonogiem na świecie. Znanych jest wiele nazw tego kraba: rabuś kokosowy, złodziej palmowy, krab kokosowy, krab rozbójnik, które nawiązują do zwyczaju zaobserwowanego u niektórych osobników, "kradnących" z domów i namiotów błyszczące przedmioty, takie jak patelnie lub przedmioty ze srebra. Kraby palmowe żyją na terenie od Oceanu Indyjskiego do centralnego Pacyfiku. Największa i najlepiej zachowana populacja występuje na Wyspie Bożego Narodzenia na Oceanie Indyjskim.
Kobra indyjska - gatunek jadowitego węża z rodziny zdradnicowatych, zamieszkujący Pakistan, Indie, Sri Lankę, Bangladesz, Nepal, Bhutan i prawdopodobnie wschodni Afganistan. Kobra indyjska zamieszkuje całe Indie. Jest gadem, który potrafi przetrwać w różnych środowiskach. Występuje na odkrytych polach ryżowych, w ogrodach i parkach wielkich miast. Można się na nią natknąć na trawnikach i bazarach, a nawet spotkać w mieszkaniu.
Legenda głosi, że kiedy Budda wybrał się na jedną ze swoich wędrówek, zasnął na pustyni. To właśnie kobra swym kapturem osłoniła go od słońca. Od tej pory w Indiach kobra czczona jest jako obiekt kultu. W hinduizmie kobra jest uważana za manifestację boga Wisznu.
Pyton tygrysi (krajta) - gatunek węża z rodziny pytonów. Jeden z największych gatunków pytonów świata. Mniejszy jedynie od pytona siatkowego. Ma silne i masywne ciało o obwodzie większym niż udo dorosłego mężczyzny. Dorosły osobnik potrafi stwarzać zagrożenie dla życia człowieka.
Żmija łańcuszkowa - wąż z rodziny żmijowatych. Wąż ten żyje w południowo-wschodniej Azji: na subkontynencie indyjskim, na półwyspie indochińskim, w południowych Chinach i na Tajwanie. Z powodu ich bardzo efektywnego jadu i częstego pojawiania się w miejscach zamieszkanych przez ludzi, żmija ta jest uważana za najniebezpieczniejszego węża Azji Południowej, przypisywanych jej jest około 900 przypadków śmiertelnych rocznie. Ich jad jest śmiertelnie niebezpieczny dla człowieka. U większości ludzi dawka od 40 do 70 mg jest śmiertelna, co czyni ich jad o wiele bardziej efektywnym w porównaniu do innych rodzajów węży, takich jak kobry, grzechotniki czy mamby.