Aśoka to władca indyjskiego imperium Maurjów (dynastii, której po raz pierwszy udało się zjednoczenie znacznych obszarów subkontynentu indyjskiego). Maurjowie to dynastia panująca w państwie Magadha w latach od ok. 320 do ok. 185 p.n.e. Stolicą kraju była Pataliputra (dziś Patna w stanie Bihar, w pobliżu rzeki Son i jej ujścia do Gangesu), panujący, wedle różnych ustaleń, między 274-264 r. p.n.e. a 239-226 r. p.n.e. Aśoka był wnukiem założyciela dynastii Maurjów – Ćandragupty, który około 320 roku p.n.e. przejął ster władzy w królestwie Magadha, leżącym na południowy zachód od Gangesu, a następnie w czasie udanych podbojów włączył do swego państwa tereny obecnego Pendżabu, Afganistanu i Beludżystanu. Obalił on rządy Nandów i powiększył kraj w walce z greckimi wojskami Seleukosa I Nikatora. Imperium Maurjów objęło większość subkontynentu indyjskiego, z wyjątkiem tamilskiego południa.
Ćandragupta
Ashoka
Historia
Aśoka w młodości został wysłany przez ojca do stłumienia rebelii w Takszasili, a gdy uporał się z zadaniem, postanowił sięgnąć po władzę królewską. Bindusara mianował go jednak wicekrólem w odległej prowincji – Udżadżinie. Kiedy po upływie zaledwie kilku lat okazało się, że na nowo wybuchły bunty w leżącej na drugim krańcu królestwa Takszasili, a brat ambitnego księcia Susima nie potrafi ich stłumić, Bindusura ponownie posłał Aśokę do ogarniętej niepokojem prowincji. Ten zaś zdecydowanie rozprawił się z rebelią. Wkrótce potem król niespodziewanie zmarł. Aśoka pospieszył do Pataliputry i przejął władzę królewską. Pierwszym jego zarządzeniem był rozkaz zgładzenia wszystkich przyrodnich braci – ewentualnych pretendentów do królewskiego tronu. Król miał syna, Mahendrę (Mahindę), urodzonego w 284 roku p.n.e. oraz córkę, Sanghamittę, urodzoną w 268 roku p.n.e. Przy życiu pozostawił tylko młodszego brata – pochodzącego od tej samej matki Tisidżę.
Buddyzm za panowania króla Aśoki był w podobnej sytuacji, co chrześcijaństwo za Konstantyna. Religia ciesząca się przychylnością świeżo nawróconego władcy mogła liczyć na państwowe wsparcie, przywileje, wpleść się w strukturę władzy. Opracowano szczegółowe kodeksy, np. jakiego rodzaju darowizny może przyjąć mnich, by nie sprzeniewierzyć się ascetycznym zasadom. Aśoka przyjął buddyzm około 250 roku p.n.e. Aśoka organizował w całych Indiach na wielką skalę kopanie studzien i sadzenie drzew dających cień. Zakładał szpitale, ogrody publiczne i szkółki dla kultury ziół leczniczych. Utworzył ministerium opieki tubylców i niewolniczej rasy w Indiach. Troszczył się o wykształcenie kobiet. Obsypywał licznymi dobrodziejstwami zakony buddyjskich nauczycieli i zachęcał do pilniejszej i bardziej energicznej krytyki ich własnej bogatej literatury.
W czasie, kiedy w Indiach panował Aśoka, w Syrii rządził Antioch II, a w Egipcie Ptolemeusz II Filadelfos. Z nimi to Aśoka nawiązał kontakty dyplomatyczne. Państwa grecko-baktryjskie utrzymywały się najdłużej w Afganistanie. Ich upadek nastąpił razem z upadkiem dynastii Maurjów i podbojem mahometańskim w XI wieku. Po śmierci Aśoki rozpoczął się stopniowy upadek państwa.
Ostatnim władcą z dynastii Maurjów był Bryhandrata. Został on zamordowany w czasie spisku przez dowódcę swych wojsk – Puszjamitrę. Ten zaś założył nową dynastię Śungów, która rządziła stopniowo zmniejszającym się królestwem przez kolejne sto lat.
Filmy i seriale
W 2001 roku powstał film historyczny o władcy indyjskiego imperium Maurjów ,,Aśoka Wielki" z Shahrukh Khanem w roli głównej.
W lutym 2015 roku powstał zaś serial oparty na życiu Ashoki pt. ,,Chakravartin Ashoka Samrat". Serial został stworzony i napisany przez autora i scenarzysty Faizana Muhammada, a główną rolę jako młodego Ashokę gra Siddharth Nigam, zaś dorosłego Mohit Rain.
W kwietniu 2015 roku powstała gra ,,Ashoka: The Game". Została wydana przez Colours TV.