Klasyczna muzyka indyjska sięga korzeniami najstarszych dokumentów tradycji hinduistycznej, Wed. Samaweda, jeden z czterech zbiorów wchodzących w skład Wed, szeroko zajmuje się muzyką. Klasyczna muzyka indyjska jest jednym z najbardziej złożonych i kompletnych systemów muzyki. Podobnie jak klasyczna muzyka Zachodu, dzieli oktawę na 12 półtonów, z których 8 podstawowych to (kolejno) Sa Re Ga Ma Pa Dha Ni Sa, odpowiadające Do Re Mi Fa Sol La Si Do. Jednak w odróżnieniu od (nowożytnej) klasycznej muzyki Zachodu, w której przeważa strój równomiernie temperowany, w muzyce indyjskiej używa się stroju naturalnego. Należy dodać, że w muzyce azjatyckiej oktawę dzieli się na 22 tzw. śruti, będących z definicji najmniejszą słyszalną odległością między dźwiękami. Na podstawie 12 półtonów buduje się różne skale, podczas, gdy śruti służą do wykonywania melizmatów. Klasyczna muzyka indyjska jest z natury monofoniczna i opiera się na pojedynczej linii melodycznej osnutej wokół jednego tonu. Wykonania tej muzyki bazują melodycznie na ragach, a rytmicznie na talach.
Typowe instrumenty używane w muzyce północnych Indii to między innymi sitar, sarod, tambura, bansuri, shehnai, sarangi i tabla. Instrumenty wykorzystywane w muzyce południowych Indii to głównie gottuvadyam, vina, mridanga, kanjira i skrzypce.
Najważniejsza książka na ten temat, "Bharatiya Sangeet Vadya", powstała na podstawie wieloletnich badań, które przeprowadził dr Lalmani Misra.
Opis tych instrumentów
Sitar składa się z długiego gryfu, gruszkowato wypukłego pudła rezonansowego, najczęściej od sześciu do ośmiu strun melodycznych (dawniej jelitowych, dziś metalowych) szarpanych metalowym plektronem, oraz kilkunastu strun burdonowych (ich liczba podlega znacznym modyfikacjom w zależności od upodobań solisty).
Sarod posiada 18 do 19 strun, z których tylko 5 funkcjonuje jako struny główne.
Tambura wykonywana jest z drewna, posiada zwykle cztery struny, obecnie najczęściej metalowe. Instrumenty ośmiostrunowe strojone są unisono parami, podobnie jak np. w mandolinie.
Bansuri to rodzaj fletu poprzecznego z otworem zadęciowym i sześcioma bądź siedmioma otworami palcowymi. Wykonany jest z jednego kawałka bambusa.
Shehnai ma podwójny stroik trzcinowy oraz stożkowy kształt przypominający obój. Wykonany jest z drewna, z zakończeniem przypominającym metalowy dzwonek.
Sarangi ma podwójny stroik trzcinowy oraz stożkowy kształt przypominający obój. Wykonany jest z drewna, z zakończeniem przypominającym metalowy dzwonek.
Tabla to para drewnianych, glinianych lub miedzianych kociołków, gra się na nich kiściami dłoni lub palcami. Membrany obu naciąga się rzemieniami.
Vinato szarpany instrument strunowy.
Mridanga to jeden z najstarszych instrumentów perkusyjnych. Składa się z glinianego korpusu, dwóch membran i naciągu. Membrany są różnych rozmiarów i podobnie jak naciąg są skórzane.
Kanjira to południowoindyjski instrument perkusyjny należący do rodziny tamburynów. Wykorzystywany zwłaszcza podczas koncertów klasycznej muzyki indyjskiej w stylu tzw. karnatackim, jako instrument wspierający mridangam.
Skrzypce muzyczny instrument strunowy z grupy smyczkowych.
Nurty w klasycznej muzyce indyjskiej
Dwa główne nurty klasycznej muzyki indyjskiej to:
muzyka z północnych Indii muzyka z południa Indii
W muzyce północnych Indii grający na tabli (rodzaj bębna) zwykle nadają rytm. Innym popularnym instrumentem jest strunowa tambura, która nadaje tło do wykonywanej ragi. W zależności od ragi tło może się różnić, najczęściej składa się jednak z toniki i kwinty (bądź kwarty) granych w akordzie. Zadanie grania na tym instrumencie tradycyjnie przypada uczniowi solisty i choć może się wydawać monotonne to jest w rzeczywistości zaszczytem i wyjątkową okazją dla tego ucznia. Obydwa instrumenty stanowią bazę (rytm i harmoniczne tło) do improwizacji solisty (wokalisty lub instrumentalisty).
W muzyce północnych Indii utwór zwykle zaczyna się powolną improwizacją ragi, zwaną alap. Ten wstęp może być bardzo długi (30-40 minut) lub bardzo krótki (2-3 minuty), w zależności od stylu i wyboru muzyka. Po wprowadzeniu ragi ornamentacja wokół skali muzycznej staje się bardziej rytmiczna i powoli przyspiesza. Ta sekcja nosi nazwę jor. W końcu dołącza bębniarz z tala (rytm) i następują kolejne części: najczęściej Gat (Bandish), zakończone Jhalą.
Muzyka południowoindyjska jest na ogół bardziej uporządkowana niż muzyka z Północy, a improwizacje ragi są znacznie szybsze i krótsze. Fragment otwierający nazywa się varnam i stanowi dla muzyków rozgrzewkę. Po nim następuje inwokacja i prośba o błogosławieństwo, oraz seria wymian między ragami i talami. W tej części występują również krithi (hymny), po czym następują pallavi (temat ragi). Charakterystyczne dla muzyki z Południa jest istnienie kanonu ustalonych kompozycji, znanych i popularnych wśród publiczności - podczas występów doświadczonych muzyków często zaczyna ona składać zamówienia, pozwalające artyście popisać się znajomością kilku tysięcy istniejących krithi. Muzyka południowoindyjska jest również (jak północnoindyjska) w dużej części improwizowana, jednak w większym stopniu jest podporządkowana teorii i ściślejszym zasadom. Podkreśla raczej mistrzostwo w operowaniu głosem niż instrumentami. Za ojca tej muzyki uważany jest Sri Purandara Dasa (1480 - 1564), a jej klasyczną postać ukształtowali Tyagaraja (1759 - 1847), Muthuswami Dikshitar (1776 - 1827) oraz Syama Sastri (1762 - 1827).
Najwybitniejsi wykonawcy muzyki
Najwybitniejsi wykonawcy muzyki północnych Indii to między innymi Allauddin Khan, Vilayat Khan, Omkarnath Thakur, Bismillah Khan, Gangubai Hangal, Bhimsen Joshi, Pandit Jasraj, Ravi Shankar, Vijay Raghav Rao, Hariprasad Chaurasia, Zakir Hussain, Shivkumar Sharma, Annapurna Devi, Ali Akbar Khan, Aashish Khan, Kishori Amonkar i Satyasheel Deshpande. (pokaz slajdów 1)
Najbardziej popularni współcześni wykonawcy muzyki północnych Indii to między innymi D. K. Pattammal, Dr M. Balamuralikrishna, Dr K. J. Yesudas, T. V. Sankaranarayanan, Madurai T. N. Seshagopalan i T. N. Krishnan. Jednym z największych wokalistów tego gatunku był M. S. Subbulakshmi. Słynni muzycy ostatniego stulecia to między innymi M. L. Vasanthakumari, G. N. Balasubramaniam, Dr S. Ramanathan, Chembai Vaidyanatha Bhagavatar, Vidwan i Gopala Pillai. (pokaz slajdów 2)